Iuistitium Papadimium

Στην συνέχεια του Homo Sacer "The state of exception"  o G.Agamben ασχολήθηκε με την έννοια του κράτους εκτάκτου ανάγκης.Όπως και στο HS καταδυθηκε στο ρωμαικο δίκαιο για να αποδειξει πως η πρώτη αρχετυπική μορφή της  έννοιας του " κράτους ανάγκης" συγκροτημενα εμφανίζεται στον τριτο αιώνα με την βαθμιαία ανάδυση του όρου Iuistitium.

Η αναλυση του Iuistitium  σύμφωνα με την ιστορική αναλυση του Agamben είναι χοντρικά η εξής:

Το Iuistium ουσιαστικά έχει την διπλή σημασία της άρσης των νόμων και του δημοσίου πένθους .Το κράτος έκτακτης ανάγκης συμπίπτει με μια έκτακτη ψυχολογική και κοινωνική συνθήκη.Στους ρωμαικους χρόνους πχ ο  θάνατος του Αυτοκράτορα  πυροδοτεί ένα συνδιασμο ανομίας και πένθους.Άλλωστε το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σήμερα όπου μεγάλες κοινωνικές εκδηλώσεις μαζικής εκφρασης συναισθημάτων συνοδεύονται με μια έκτακτη κατάσταση δημόσιας τάξης ( πχ τα μεγάλα καρναβαλια)

Το ενδιαφέρον είναι πως το Iuistitium δεν είναι δικτατορία αλλα μια καινοφανης νομική συνταγματική κατάσταση ένα " κενό νομού ¨ .Αυτη η διπλή υπόσταση του Iuistitium είναι κλειδί ίσως για να περιγράφει η σημερινή συγκυρία

Είναι φανερό πως η κυβέρνηση Παπαδημου ισορροπεί στην άκρη του συνταγματικού πλαισίου καθώς η παραμονή της για μεγαλο διαστημα είναι επιθυμητή αλλα αυτο μπορει να προσκρούει σε συνταγματικά εμπόδια.
Ταυτόχρονα όμως αυτη η οριακή νομιμότητα συνοδεύεται απο ένα τύπο κοινωνικής μελαγχολιας που πηγάζει απο την αβεβαιότητα και την ερπουσα φτώχεια .
Με κάποιο τροπο ,αν η μελαγχολία αυτη μετατραπεί σε ένα κοινωνικο ξέσπασμα θρήνου , τότε η άλλη πλευρά του Iuistitium θα αναδυθει ως συνταγματική εκτροπή.Μελαγχολία και εκτροπή , δημοσιο πένθος και συνταγματικη οριακοτητα, το υπόδειγμα του Agamben δείχνει να λειτουργει στην περίπτωση μας.

Δεν χρειάζεται καμία εμπειρικη μελέτη για να καταγράφει η μαζική ψυχολογική εξουθενωση , η γενικευμένη δυσθυμία , διάσπαρτη ασφυξία . Δεν είναι αραγε δημοσιο πένθος δηλαδη ενεργητικό ,τελετουργικό ,και παραγωγικό η μεγάλη ακολουθία λαϊκών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας με επαναλαμβανόμενα μοτίβα ; Ας μην ξεχνάμε ότι το  πένθος είναι  "εργασία " και τελετή , δεν ειναι αμορφος θρήνος, δεν ειναι υπομονετικη δυσανεξία.Δεν είναι δημόσιο πένθος η αδυναμία αποδοχής ενός παρόντος που εξέλειπε για πάντα , καθώς κατέρρευσαν οι οικονομικές συντεταγμενες που το στερέωναν;

To Iuistitium   λοιπόν, λειτουργει ως ταινία διπλής όψεως ,  όπως τα σχήματα moebius , όπως τα flip sides στους δίσκους .Η κάθε όψη έχει μια σιαμαία αδελφή.Αν συνεχίσουμε τον συλλογισμό τότε η συνταγματική οριακοτητα τρέφεται  παραλληλα με τη δίδυμη όψη της ψυχικής καθιζησης και του δημοσίου πένθους.

Ο Παπαδημος ως τεχνική λύση μπορει να φανεί ικανοτερος απο τους προηγούμενους διαχειριστές της κρίσης , αλλα η νομιμοποίηση του ακροβατει ,με μοναδική ασφάλεια το flip side του δημόσιο πένθος .

Αν η δυσανεξία για το χαμένο παρόν δεν μετατραπεί σε επιθυμία για ένα προσήλιο αύριο , αν το τελετουργικο δημοσιο πένθος δεν γίνει κοινωνική βούληση βελτίωσης, επιθυμία για ένα νέο κοινωνικο συμβόλαιο πλαίσιο σύγκρουσης και εξέλιξης , τότε το πενθος θα αναδυει το σιαμαίο αδελφάκι της συνταγματικής οριακοτητας.Αλλιώς το διπλό Iuistitium πένθους εκτροπής παραμονεύει να ολοκληρωθεί ......

Συνοπτικό κείμενο του G. Agamben για το Iuistitium εδώ

Εικόνα : Dino Valls